Van de afgelasting van ADO Den Haag – PSV en het niet geloste zeeschip

De eerste wedstrijden in de Eredivisie zijn afgelopen weekend grotendeels niet doorgegaan door stakingen bij de politie.  En nu kondigen de politiebonden aan dat ze acties voorbereiden rondom Sail. Hoe komt het toch dat heel Nederland de gevolgen ondervindt van het ongenoegen van een beroepsgroep over hun cao?

Een cao is onderdeel van het collectief arbeidsrecht. Werkgevers en werknemers onderhandelen collectief over de arbeidsvoorwaarden voor de betreffende sector of het betreffende bedrijf. Namens de werknemers zijn het veelal de vakbonden die de onderhandelingen voeren.

In het geval van de politie zijn dat de NPB (Nederlandse Politiebond), de ACP (de Politievakbond), het VMHP (het professionele politie platform) en de ANPV (Politiebond). Zij onderhandelen namens hun leden direct met de Minister van Veiligheid en Justitie Van der Steur, de werkgever.

De cao-eisen van de bonden en het voorstel van de minister liggen ver uit elkaar. De onderhandelingen liggen op dit moment volledig stil. Er is sprake van een collectief conflict. De bonden voeren nu samen met hun leden actie.

Het recht op staking is geregeld in het Europees Sociaal Handvest (ESH). Als er sprake is van een collectief conflict en het een belangenconflict is, dan mogen er collectieve acties gevoerd worden gericht tegen de werkgever.

De politieleden zijn zeker niet de eerste die collectieve acties voeren. Zo werden er in 2014 ook tientallen collectieve acties gevoerd. Noemenswaardig is de zaak waarover de Hoge Raad in oktober 2014 een arrest gewezen heeft. Dit ging over acties bij het overslagbedrijf Rietlanden in de Amsterdamse haven. Ook hier bestond een collectief conflict en kwam het niet tot een cao. Een derde partij die niks te maken had met dit cao-conflict (Enerco) had het bedrijf opdracht gegeven om een zeeschip te lossen. Dit zeeschip bevatte een lading steenkool dat Enerco nodig had. Door de staking bij Rietlanden werd het schip niet volledig gelost. Enerco ging vervolgens op zoek naar een ander bedrijf dat het schip verder zou lossen. De vakbonden riepen hun leden bij andere overslagbedrijven op om zich solidair te verklaren met de acties bij Rietlanden en om schepen van klanten van Rietlanden niet te lossen. De leden gaven gehoor aan deze oproep en zo werd het schip van Enerco niet verder gelost. Enerco stapte naar de rechter.

De Hoge Raad oordeelde dat deze acties legitiem waren. Daarbij gaf de Hoge Raad ook aan dat bij een collectieve actie als deze het onvermijdelijk is dat de actie schade veroorzaakt bij derden die door de actie worden getroffen. Als een collectieve actie binnen de reikwijdte van het Europees Sociaal Handvest valt, dan is het uitgangspunt dat daarmee een zwaarwegend belang wordt gediend. De schade die voortvloeit uit de actie maakt het collectief handelen niet onrechtmatig. Het lijden van onevenredige schade kan wel onrechtmatig zijn. Maar als je als derde partij deze schade wil verhalen, dan moet je die wel zeer goed onderbouwen en moeten naast de schade ook de betrokken belangen en relevante overige omstandigheden naar voren worden gebracht wil je kans maken op een vergoeding. In de meeste gevallen betekent dat dat je je schade niet kunt  verhalen en dat je simpelweg pech hebt.

De stakingen en andere collectieve acties van de politie kunnen zeer lastig zijn. Maar we hebben het maar te dulden. Het zou fijn zijn als de minister en de bonden binnenkort wel tot overeenstemming kunnen komen!